Gián là một trong những loài côn trùng gây hại phổ biến nhất, thường xuyên xuất hiện trong các khu vực sinh hoạt của con người. Điều đáng lo ngại hơn, hiện nay nhiều loài gián đang có xu hướng kháng thuốc diệt côn trùng, gây khó khăn lớn cho công tác kiểm soát. Vậy nguyên nhân nào dẫn đến hiện tượng gián đột biến và kháng thuốc?
Nguyên nhân gián đột biến và kháng thuốc
1. Nhiệt độ tăng cao làm gián “đột biến”
Nhiệt độ tăng cao được cho là nguyên nhân làm tăng số lượng gián đột biến. Thuốc diệt côn trùng không còn hiệu quả với chúng, khiến con người mệt mỏi tìm cách đối phó.
Theo Euro News, biến đổi khí hậu không chỉ gây ra sự gia tăng đáng lo ngại về số lượng gián, mà còn thay đổi cấu trúc di truyền của chúng.
Tại Tây Ban Nha, tính đến thời điểm này, chính quyền báo cáo số lượng gián tăng khoảng 33% so với năm 2023. Các chuyên gia cho rằng nhiệt độ nóng kỷ lục là nguyên nhân làm xuất hiện những con gián “đột biến” này.
Nhiệt độ tăng lên đồng nghĩa với chu trình trao đổi chất của gián tăng tốc. Điều này đặc biệt rõ ràng ở loài gián Đức, gây ra không ít lo ngại vì loài này rất phổ biến ở các gia đình và cơ sở kinh doanh thực phẩm.
Nhiệt độ nóng hơn mức trung bình cũng khiến mùa sinh sản của gián kéo dài hơn, đồng thời tăng khả năng kháng thuốc diệt côn trùng của chúng.
Tất cả những yếu tố này liên quan đến vấn đề sức khỏe cộng đồng rộng hơn và nghiêm trọng hơn. Nhiều người đã nhìn thấy gián xuất hiện thường xuyên hơn ở cả khu dân cư và cơ sở thương mại.
Jorge Galvans, giám đốc Hiệp hội các doanh nghiệp Sức khỏe môi trường Quốc gia (ANECPLA), cho biết các chuyên gia lo ngại sự thay đổi di truyền này đang thách thức việc kiểm soát quần thể gián một cách hiệu quả. Khí hậu nóng lên cũng là “điều kiện lý tưởng cho việc ấp trứng”.
Carlos Pradera, giám đốc kỹ thuật tại Anticimex, một công ty kiểm soát sinh vật gây hại, nhận định rằng “con người càng chiến đấu với gián, sức chịu đựng và thích ứng của chúng càng tăng“, theo trang Murcia Today.
Không chỉ gián, các loài côn trùng khác như muỗi vằn cũng bắt đầu miễn nhiễm với những cách diệt côn trùng của con người.
2. Sử Dụng Thuốc Diệt Côn Trùng Quá Mức
Việc sử dụng thuốc diệt côn trùng một cách bừa bãi và quá mức là nguyên nhân chính dẫn đến hiện tượng gián kháng thuốc. Khi tiếp xúc nhiều lần với thuốc diệt côn trùng, gián có khả năng phát triển các biến đổi di truyền giúp chúng đề kháng lại các hợp chất hóa học này.
3. Đột Biến Gen Tự Nhiên
Trong quá trình sinh trưởng và phát triển, gián có thể trải qua các đột biến gen tự nhiên. Những đột biến này đôi khi giúp chúng tăng khả năng đề kháng với thuốc diệt côn trùng. Qua nhiều thế hệ, các đặc điểm kháng thuốc này trở nên phổ biến hơn trong quần thể gián.
4. Áp Lực Chọn Lọc Tự Nhiên
Khi một quần thể gián tiếp xúc với thuốc diệt côn trùng, những con gián không kháng thuốc sẽ bị tiêu diệt, chỉ còn lại những cá thể kháng thuốc. Những con gián kháng thuốc này sẽ tiếp tục sinh sản và truyền lại đặc điểm kháng thuốc cho thế hệ sau, dẫn đến sự gia tăng số lượng gián kháng thuốc.
5. Khả Năng Thích Nghi Cao
Gián là loài côn trùng có khả năng thích nghi cao với môi trường. Chúng có thể sống sót trong nhiều điều kiện khắc nghiệt và có khả năng sinh sản nhanh. Sự thích nghi này giúp gián dễ dàng vượt qua các biện pháp kiểm soát thông thường, bao gồm cả thuốc diệt côn trùng.
Xem thêm : Tác hại của gián không thể bỏ qua
Biện pháp kiểm soát gián kháng thuốc
1. Sử Dụng Các Phương Pháp Tự Nhiên
a. Bẫy Gián
- Bẫy keo: Đặt bẫy keo ở các khu vực thường xuyên có gián xuất hiện như nhà bếp, nhà vệ sinh, và kho chứa thực phẩm. Bẫy keo sẽ thu hút và giữ chân gián, giúp giảm số lượng gián trong nhà.
- Bẫy cơ học: Sử dụng bẫy cơ học để bắt và tiêu diệt gián một cách an toàn và hiệu quả.
b. Cạm Bẫy Sinh Học
- Kẻ thù tự nhiên: Sử dụng kẻ thù tự nhiên của gián như các loại ong ký sinh hoặc các loài côn trùng săn mồi khác để kiểm soát dân số gián. Đây là biện pháp an toàn và không gây hại cho môi trường.
c. Các Chất Đuổi Gián Từ Thiên Nhiên
- Tinh dầu: Sử dụng tinh dầu từ cây bạc hà, oải hương, hoặc tràm trà để đuổi gián. Pha loãng tinh dầu và xịt ở những khu vực gián thường xuất hiện.
2. Xoay Vòng Thuốc Diệt Côn Trùng
a. Sử Dụng Đa Dạng Các Loại Thuốc
- Thuốc có cơ chế tác động khác nhau: Sử dụng xen kẽ các loại thuốc diệt côn trùng với cơ chế tác động khác nhau như thuốc chứa pyrethroids, neonicotinoids, hoặc thuốc sinh học như Bacillus thuringiensis để giảm áp lực chọn lọc và ngăn chặn gián phát triển kháng thuốc.
b. Quản Lý Sử Dụng Thuốc
- Liều lượng và tần suất hợp lý: Sử dụng thuốc diệt côn trùng đúng liều lượng và tần suất khuyến nghị để đảm bảo hiệu quả tiêu diệt gián và giảm thiểu khả năng kháng thuốc.
- Giám sát và đánh giá hiệu quả: Theo dõi hiệu quả của các biện pháp kiểm soát và điều chỉnh kịp thời khi phát hiện gián có dấu hiệu kháng thuốc.
3. Vệ Sinh Môi Trường Sống
a. Duy Trì Vệ Sinh Sạch Sẽ
- Quản lý rác thải: Đảm bảo rác thải được xử lý và đổ đúng cách, không để rác thải tích tụ trong nhà. Đậy kín thùng rác và vệ sinh thường xuyên.
- Dọn dẹp thức ăn dư thừa: Sau khi ăn, dọn dẹp sạch sẽ các mảnh vụn thức ăn, không để thức ăn dư thừa ngoài trời qua đêm.
b. Hạn Chế Nguồn Thức Ăn và Nước Uống
- Bảo quản thực phẩm: Đựng thực phẩm trong hộp kín, không để thức ăn tiếp xúc với không khí trong thời gian dài.
- Kiểm soát độ ẩm: Giữ cho nhà cửa khô ráo, sửa chữa ngay lập tức các vết rò rỉ nước để ngăn ngừa gián tìm thấy nguồn nước.
c. Bịt Kín Các Kẽ Hở và Lỗ Hổng
- Kiểm tra và sửa chữa: Thường xuyên kiểm tra và sửa chữa các kẽ hở, lỗ hổng trong nhà cửa, đặc biệt là ở cửa sổ, cửa ra vào, và các đường ống dẫn nước…
Kết Luận
Gián đột biến và kháng thuốc là một thách thức lớn trong công tác kiểm soát dịch hại. Hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng các biện pháp kiểm soát hiệu quả là cách tốt nhất để ngăn chặn sự bùng phát của loài côn trùng này.
Hãy cùng PVSC chung tay bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng bằng cách sử dụng các biện pháp kiểm soát gián một cách thông minh và bền vững.
Xem thêm:
CÔNG TY DỊCH VỤ PESTKIL VIỆT NAM
Trụ sở : Số 98 – Nguyễn Khiêm Ích – TT Trâu Quỳ – Gia Lâm – Hà Nội
Hotline: 0398731026 Hoặc 0868914386
Website: pestkil.com.vn
Email: pestkil.vietnam@gmail.com
