Mọt hại kho nông sản, còn được gọi là mọt kho, là loài côn trùng nhỏ thuộc họ Tenebrionidae. Chúng có màu nâu sẫm và có thể đạt đến kích thước từ 2 đến 5 mm.

Đặc tính sinh học của mọt hại kho nông sản bao gồm:

1. Chu kỳ sống: Mọt hại kho nông sản có thể hoàn thành chu kỳ sống trong vòng 2-4 tháng tùy thuộc vào điều kiện thời tiết và thức ăn. Chúng thường ấp trứng trong các sản phẩm nông sản, sau đó ấu trùng ăn các sản phẩm này trong thời gian từ 2 đến 4 tuần, trước khi hóa nhộng và trưởng thành.
2. Thức ăn: Mọt hại kho nông sản thường ăn các sản phẩm kho, như hạt, gạo, mì, bánh quy, kẹo, hạt dẻ và thực phẩm khô khác. Chúng cũng có thể ăn các sản phẩm đông lạnh hoặc tươi sống.
3. Sức ảnh hưởng: Mọt hại kho nông sản gây ra sự hư hỏng và lãng phí của các sản phẩm nông sản, làm giảm giá trị thương mại của chúng. Chúng có thể làm cho các sản phẩm nông sản trở nên không an toàn để sử dụng và tiêu thụ.
4. Đặc điểm phân biệt: Mọt hại kho nông sản có màu nâu sẫm, thường chỉ từ 2 đến 5 mm, và có cánh. Chúng có thể bay nhưng thường không bay xa.
5. Môi trường sống: Mọt hại kho nông sản sống chủ yếu trong môi trường khô ráo và ấm áp. Chúng có thể sống trong kho, nhà bếp, tủ lạnh hoặc bất kỳ nơi nào có thực phẩm khô.

Phân loại mọt hại kho nông sản

 

Mọt gạo nhỏ

(Rhyzopertha dominica)

Hình dáng

• Con trưởng thành dài 2-3 mm.
• Có màu từ nâu đỏ đến nâu đen.

Vòng đời

• Con cái đẻ 200-500 trứng.
• Ở nhiệt độ lý tưởng 34°C và 70% Độ ẩm tương đối, giai đoạn nhộng mất 3 ngày.
• Ở nhiệt độ lý tưởng (34°C và 70% Độ ẩm tương đối), vòng đời kéo dài khoảng 3-4 tuần.

Thói quen

• Trứng được đẻ trong các khe nứt trên bề mặt gồ ghề của hạt.
• Ấu trùng sẽ đục vào trong hạt để tiếp tục tăng trưởng.
• Ấu trùng phát triển nhanh trên hạt nguyên hơn là bột.
• Con trưởng thành giao phối ngay khi chúng phát triển.
• Thường gặp trong nhà kho và cửa hàng.

Mọt thuốc bắc/Mọt bánh quy

(Stegobium paniceum)

Hình dáng

• Con trưởng thành dài 2-3.5 mm.
• Màu nâu nhạt và hình oval.
• Râu có que 3 đốt.

Vòng đời

• Con cái đẻ 20-100 trứng.
• Trứng mất 60-210 ngày để phát triển thành con trưởng thành, đẻ 1-4 lứa một năm phụ thuộc vào nhiệt độ.
• Con trưởng thành sống khoảng 13-65 ngày.

Thói quen

• Con trưởng thành là bọ có cánh năng động, nhất là từ chiều đến tối.
• Thường gặp xâm nhập vào thực phẩm đã chế biến như sô cô la, bánh kẹo và bánh quy. Ngoài ra còn xuất hiện trong sản phẩm thực phẩm khô như thảo dược khô và gia vị.

Mọt thuốc lá

(Lasioderma serricorne)

Hình dáng

• Con trưởng thành dài 2-3 mm.
• Màu nâu nhạt đến nâu đỏ.
• Râu ngắn bằng một nửa chiều dài cơ thể và có hình răng cưa.

Vòng đời

• Con cái đẻ đến 30-42 trứng.
• Trứng mất 30-90 ngày để phát triển, đẻ 3-6 lứa chồng nhau một năm.
• Con trưởng thành sống 23-28 ngày.

Thói quen

• Ấu trùng tạo ra một cái kén bằng các mảnh thực phẩm và nguyên liệu thải để phát triển thành nhộng.
• Con trưởng thành là bọ có cánh năng động, nhất là từ chiều đến tối.
• Con trưởng thành không ăn trong khi ấu trùng chính là kẻ gây thiệt hại.
• Ăn thuốc lá, sản phẩm thực phẩm khô dự trữ, gia vị, hạt giống, thóc gạo và nguyên liệu cây trồng khô.

Cách kiểm soát côn trùng trong thực phẩm

Mọt thóc đỏ

(Cryptolestes ferrugineus)

Hình dáng

• Con trưởng thành dài 1,5-2,5 mm.
• Màu nâu đỏ với cơ thể dẹt.

Vòng đời

• Con cái đẻ đến 200 trứng.
• Trong các điều kiện nhiệt độ lý tưởng, vòng đời khoảng 23 ngày.

Thói quen

• Con trưởng thành đi lại với cử động lắc lư đặc trưng.
• Con trưởng thành có cánh nhưng hiếm khi bay.
• Ăn ngũ cốc, chà là, trái cây khô và các nguyên liệu khác.

Mọt răng cưa

(Oryzaephilus surinamensis)

Hình dáng

• Con trưởng thành dài 2,5 – 3 mm.
• 6 răng cưa ở mỗi bên đốt ngực trước

Vòng đời

• Con cái đẻ 45-285 trứng.
• Vòng đời kéo dài 30-50 ngày.

Thói quen

• Ấu trùng ăn trong sản phẩm khối.
• Con trưởng thành có cánh nhưng không bay.
• Thường đi lang thang từ thức ăn vào các khe nứt, lỗ hổng và các không gian trên mái nhà để ẩn náu.

Cách kiểm soát côn trùng trong thực phẩm

 

Mọt củi dừa khô/Mọt thịt xông khó Chân đỏ

(Necrobia rufipes)

Hình dáng

• Con trưởng thành dài khoảng 3,5-7 mm.
• Màu xanh lá cây sáng đến màu xanh lá cây hơi ngả nước biển có chân đỏ.

Vòng đời

• Con cái đẻ đến 30 trứng một ngày trong các khe nứt hay lỗ hổng của cá xử lý.
• Con trưởng thành sống đến 14 tháng.

Thói quen

• Thường ăn củi dừa khô và các loài côn trùng khác bị thu hút thực phẩm mốc.
• Xâm nhập các khu vực như nhân cây cọ, hạt có dầu, gia vị, cá khô và các sản phẩm thịt khác.
• Con trưởng thành là bọ cánh cứng chậm và sẽ cắn người khi bị quấy rầy.

Cách kiểm soát côn trùng trong thực phẩm

 

Mọt thóc

(Sitophilus granarius)

Hình dáng

• Con trưởng thành dài 3 – 4,8 mm.
• Màu nâu đỏ đến đen.

Vòng đời

• Con cái đẻ trứng trong lỗ hổng trong nhân thóc gạo.
• Ở nhiệt độ lý tưởng (300C), mất 30 ngày để hoàn thành vòng đời.

Thói quen

• Con mới trưởng thành để lại các lỗ rách lớn.
• Ăn thóc gạo và các sản phẩm ngũ cốc cứng như macaroni và spaghetti.

Cách kiểm soát côn trùng trong thực phẩm

 

Mọt gạo

(Sitophilus oryzae)

Hình dáng

• Con trưởng thành dài 2,5 – 3,5 mm.
• Màu nâu đến đen có các đốm hơi đỏ ở sau bụng.
• Có đầu vòi mảnh khảnh dài.

Vòng đời

• Con cái đẻ 300-400 trứng
• Mất 32 ngày để hoàn thành vòng đời.
• Con trưởng thành sống đến 3-6 tháng.

Thói quen

• Con cái đục một lỗ nhỏ xíu trong nhân thóc gạo để đẻ trứng trong hốc.
• Tăng trưởng, ăn và phát triển thành nhộng trong nhân thóc gạo.

Mọt bột mỳ

(Tribolium castaneum)

Hình dáng

• Con trưởng thành dài 3 – 4 mm.
• Màu nâu đỏ.

Vòng đời

• Trong điều kiện tối ưu, mất 20 ngày để phát triển từ trứng đến con trưởng thành.

Thói quen

• Ấu trùng và con trưởng thành ăn nhiều hàng hóa cứng như đậu phộng, quả hạch, gia vị, cà phê, trái cây khô và thức ăn gia súc.
• Phát tán khi bay và không phụ thuộc vào sự di chuyển sản phẩm thực phẩm của con người.