Ngành thực phẩm là một trong những lĩnh vực yêu cầu nghiêm ngặt về vệ sinh và an toàn thực phẩm. Tuy nhiên, sự xâm nhập của các loại dịch hại như chuột, gián, ruồi, kiến, mọt và côn trùng khác luôn là mối đe dọa thường trực đối với doanh nghiệp. Dịch hại không chỉ gây thiệt hại về tài sản, sản phẩm mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng, danh tiếng thương hiệu và sự tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế như HACCP, ISO 22000, BRC… Trong bài viết này, chúng tôi sẽ phân tích chi tiết những rủi ro và các vấn đề do dịch hại có thể gây ra trong ngành công nghiệp thực phẩm, đồng thời gợi ý giải pháp kiểm soát hiệu quả và bền vững.
1. Dịch hại gây ô nhiễm vi sinh và đe dọa sức khỏe người tiêu dùng
Dịch hại như chuột, ruồi, gián, kiến… là nguồn mang mầm bệnh nguy hiểm. Chúng có thể mang theo:
- Vi khuẩn Salmonella, E.coli, Listeria gây tiêu chảy, ngộ độc thực phẩm
- Trứng, lông, phân, nước tiểu làm ô nhiễm bề mặt sản xuất và sản phẩm
- Mùi hôi, chất bài tiết làm giảm chất lượng thực phẩm
Việc tiêu thụ sản phẩm bị nhiễm khuẩn có thể khiến người tiêu dùng mắc bệnh nghiêm trọng, gây ra khủng hoảng truyền thông và tổn thất nghiêm trọng về thương hiệu.
2. Thiệt hại về nguyên liệu và thành phẩm
Một số loại dịch hại phổ biến thường thấy trong kho xưởng, nhà máy thực phẩm như:
- Mọt gạo, mọt đậu: ăn mòn bao bì, làm hư hỏng nguyên liệu
- Chuột: cắn phá dây điện, bao bì, làm đổ vỡ hàng hóa
- Kiến: xâm nhập thực phẩm, làm giảm chất lượng cảm quan
Những thiệt hại này gây tốn kém về chi phí, ảnh hưởng đến quy trình sản xuất và thời gian giao hàng. Tệ hơn, nếu sản phẩm bị khách hàng phát hiện có dấu hiệu nhiễm dịch hại, doanh nghiệp có thể phải thu hồi hàng loạt.
3. Nguy cơ mất chứng nhận an toàn vệ sinh thực phẩm
Một nhà máy thực phẩm muốn hoạt động ổn định và xuất khẩu sản phẩm bắt buộc phải có các chứng nhận như:
- HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points)
- ISO 22000 (Quản lý an toàn thực phẩm)
- BRC (Tiêu chuẩn toàn cầu về an toàn thực phẩm)
Sự hiện diện của dịch hại trong khu vực sản xuất hoặc kho lưu trữ có thể khiến doanh nghiệp rớt chứng nhận, ảnh hưởng đến việc bán hàng trong nước và quốc tế.
4. Tổn hại đến hình ảnh và uy tín thương hiệu
Trong thời đại mạng xã hội, chỉ một hình ảnh hoặc video có chuột trong nhà máy, gián trong thùng hàng hay kiến bò trong bao bì sản phẩm cũng có thể gây ra khủng hoảng truyền thông, làm mất niềm tin từ người tiêu dùng.
Khi uy tín thương hiệu bị ảnh hưởng, việc khôi phục lại hình ảnh mất rất nhiều thời gian, chi phí và công sức.
5. Doanh nghiệp có thể bị xử phạt hành chính hoặc đình chỉ hoạt động
Theo quy định của Bộ Y tế và các cơ quan quản lý nhà nước, cơ sở sản xuất thực phẩm phải thực hiện biện pháp kiểm soát và phòng ngừa dịch hại thường xuyên. Nếu bị thanh tra phát hiện sai phạm như:
- Không có hợp đồng kiểm soát dịch hại định kỳ
- Dịch hại xuất hiện tại khu vực sản xuất
- Không có hồ sơ kiểm soát dịch hại đầy đủ
Doanh nghiệp có thể bị xử phạt hành chính, tạm ngưng hoạt động, thậm chí bị thu hồi giấy phép.
Quy Trình & Biểu Mẫu Kiểm Soát Dịch Hại Trong Ngành Thực Phẩm
Để triển khai hiệu quả chương trình kiểm soát dịch hại tại nhà máy thực phẩm, không chỉ cần biện pháp xử lý đúng kỹ thuật, mà còn phải tuân thủ quy trình tiêu chuẩn và lưu trữ hồ sơ đầy đủ để đáp ứng yêu cầu đánh giá của các tổ chức chứng nhận như HACCP, BRC, ISO 22000…
Dưới đây là những câu hỏi thường gặp liên quan đến quy trình và biểu mẫu kiểm soát dịch hại trong ngành thực phẩm:
Một quy trình kiểm soát dịch hại tiêu chuẩn gồm những bước nào?
Một chương trình kiểm soát dịch hại tiêu chuẩn và chuyên nghiệp cần tuân theo 6 bước chính như sau:
1. Khảo sát hiện trạng
- Kiểm tra toàn bộ khu vực nhà máy, kho bãi, văn phòng
- Ghi nhận các điểm nguy cơ cao: khe hở, ống cống, khu vực tồn trữ, vị trí rác thải
2. Phân tích nguy cơ
- Xác định loài dịch hại phổ biến
- Đánh giá mức độ nguy cơ và tần suất xuất hiện
- Xác định các điểm kiểm soát trọng yếu (CCP)
3. Thiết lập kế hoạch IPM
- Xây dựng kế hoạch hành động tích hợp: cơ học, hóa học, sinh học và quản lý vệ sinh
- Lập bản đồ vị trí thiết bị, bẫy và vùng xử lý
4. Lắp đặt thiết bị và bẫy
- Bẫy chuột, bẫy dính gián, đèn bắt côn trùng
- Thiết bị chống chuột tại cửa ra vào, lưới chắn côn trùng tại lỗ thông gió
5. Theo dõi định kỳ
- Ghi nhận số lượng bắt được mỗi lần kiểm tra
- Điều chỉnh kế hoạch xử lý nếu phát hiện tăng số lượng hoặc loại dịch hại mới
6. Báo cáo – đánh giá – cải tiến
- Tổng hợp số liệu theo tháng, quý
- Phân tích xu hướng để đánh giá hiệu quả chương trình
- Đề xuất cải tiến khi cần thiết
Những biểu mẫu nào thường được sử dụng trong kiểm soát dịch hại?
Việc lưu trữ hồ sơ là yêu cầu bắt buộc trong các chương trình kiểm soát dịch hại đạt chuẩn quốc tế. Dưới đây là những biểu mẫu thường dùng:
- Biên bản kiểm tra bẫy: Ghi chép kết quả kiểm tra bẫy chuột, bẫy dính, đèn diệt côn trùng…
- Phiếu ghi nhận côn trùng: Ghi nhận loại, số lượng, thời gian và vị trí phát hiện côn trùng
- Báo cáo IPM tháng/quý: Tổng hợp tình hình, phân tích xu hướng và đề xuất xử lý
- Bản đồ thiết bị: Sơ đồ vị trí đặt bẫy và thiết bị kiểm soát dịch hại
- Bảng thống kê số lượng dịch hại: Theo dõi số lượng qua các kỳ kiểm tra để đánh giá hiệu quả
- Phiếu xuất nhập hóa chất và thiết bị: Theo dõi tồn kho, lịch sử sử dụng hóa chất diệt côn trùng, chuột
Việc quản lý và cập nhật đầy đủ các biểu mẫu này sẽ giúp doanh nghiệp dễ dàng đối chiếu khi kiểm tra nội bộ, đánh giá HACCP hoặc thanh tra từ cơ quan chức năng.
Tối ưu hiệu quả kiểm soát dịch hại cùng đơn vị chuyên nghiệp
Việc xây dựng quy trình và biểu mẫu là bước nền tảng quan trọng để đảm bảo hoạt động kiểm soát dịch hại diễn ra khoa học, minh bạch và bền vững. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp thực phẩm gặp khó khăn do thiếu chuyên môn, nhân sự và thiết bị phù hợp.
PVSC cung cấp dịch vụ kiểm soát dịch hại chuyên biệt cho ngành thực phẩm, bao gồm:
- Khảo sát – đánh giá hiện trạng miễn phí
- Thiết kế chương trình IPM đạt chuẩn HACCP, ISO
- Cung cấp đầy đủ biểu mẫu, hồ sơ và bản đồ thiết bị
- Hỗ trợ doanh nghiệp khi đánh giá nội bộ hoặc chứng nhận
Làm thế nào để đăng ký dịch vụ kiểm soát dịch hại với PESTKIL VIETNAM?
Trả lời:
Khách hàng có thể:
– Gọi Hotline: 0868 914 386 – 0961 063 486
– Truy cập website: https://pestkil.com.vn
– Hoặc liên hệ tại văn phòng:
+ Trụ sở chính: Số 98 – Nguyễn Khiêm Ích – TT Trâu Quỳ – Gia Lâm – Hà Nội
+ Chi nhánh Đà Nẵng: 294 Đường 2/9, P.Hòa Cường Bắc, Q. Hải Châu, Đà Nẵng
+ Chi nhánh HCM: Số 11, đường 5, KĐT Cityland Parkhill, P10, Q. Gò Vấp, TP HCM.
- Email: pestkil.vietnam@gmail.com
Các dịch vụ liên quan:
- Dịch vụ diệt côn trùng tổng hợp IPM
- Dịch vụ diệt mối
- Dịch vụ diệt chuột….
- Dịch vụ diệt muỗi
- Dịch vụ diệt ruồi
- Dịch vụ diệt gián
- Dịch vụ diệt kiến
Những câu hỏi thường gặp:
1. Kiểm soát dịch hại trong môi trường kín cần lưu ý gì?
Trả lời: Đảm bảo không có khe hở tại cửa, lắp đặt hàng rào vật lý, kiểm tra định kỳ thiết bị và vệ sinh kỹ khu vực xung quanh. Kiểm toán & đánh giá
2. Kiểm toán kiểm soát dịch hại thường kiểm tra những gì?
Trả lời: Họ kiểm tra bản đồ bẫy, báo cáo dịch hại, hồ sơ hóa chất, lịch bảo trì và bằng chứng xử lý dịch hại. Kiểm soát sinh học
3. Kiểm soát sinh học có lợi gì so với hóa học?
Trả lời: Giảm thiểu tồn dư hóa chất, an toàn cho con người và phù hợp với xu hướng sản xuất thực phẩm sạch. Bao bì & vận chuyển
4. Làm sao kiểm soát dịch hại trong kho bao bì thực phẩm?
Trả lời: Phải kiểm tra bẫy thường xuyên, dọn sạch bụi bẩn, xử lý kệ hàng, kiểm soát lối vào và cài đặt thiết bị bắt côn trùng. Nhà hàng & ăn uống
5. Những nguy cơ từ côn trùng bay tại bếp ăn công nghiệp là gì?
Trả lời: Côn trùng có thể mang vi khuẩn, lây lan mầm bệnh qua thức ăn, làm mất vệ sinh và vi phạm quy định an toàn thực phẩm.
